دو روز پیش گفت و گویی داشتم با دبیر برگزاری دومین مسابقه ملی فناوری نانو. جدا از اینکه این اولین باری بود که یک مصاحبه در حوزه غیر کاری خودم می گرفتم، نکته ای را جناب آقای عالمی به من یادآوری کردند که متاسفانه این روزها در بین کارهای مسئولین ما به کلی فراموش شده است. اصلاً مسئولین به کنار، حتی برخی از مراکز علمی ما هم درگیر برخی مسائل سیاسی شده اند. ورزش ما که سیاسی سیاسی است. سینمای ما که درگیر دعواهای سیاسی است. سایت های ما که به کلی تهدیدمحور و با موضع گیری های سیاسی است. حتی تیتر این مطلب هم در سایت خبرنامه دانشجویان ایران سیاسی می شود...

مقام معظم رهبری می فرمایند:

«رگه‌هاى سیاسى و سیاسى‌کارى و سیاست‌بازى اصلاً نباید در این مجموعه‌کارها بیاید و من به شما تأکید مى‌کنم مراقب باشید که در آن منطقه‌اى که کار علمى هست، اصلاً رگه مسائل سیاسى وارد نشود. معناى این حرف این نیست که یک نخبه علمى نباید سیاسى باشد؛ چرا، ما معتقدیم که مردان خدا و مردان معنوى هم باید سیاسى باشند و در میدان سیاست فعالیت کنند؛ اما این بدان معنا نیست که انسان در آن جمع علمى، پژوهشى، صنعتى و کارى - هر نوع کارى - گرایشها و رغبتها و تمایلات سیاسى را تأثیرگذار و تعیین کننده قرار دهد؛ این قطعاً کار را خراب مى‌کند. به نظر من یک علّت این‌که بعضى از دستگاههاى مسؤول ما به همین مطالبى که شما مى‌گویید، نرسیده‌اند - در حالى‌که وظیفه‌شان بوده و بارها هم به آنها تأکید شده - همین است که در آن مجموعه‌ها کسانى به سمت کارهاى سیاسى کشیده مى‌شدند و انگیزه‌هاى سیاسى را در کارها دخیل مى‌کردند؛ لذا کارها لنگ مى‌ماند.»

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از نخبگان علمی - ۱۳۸۲/۱۱/۲۱

در ادامه این گفت و گوی کوتاه را می توانید بخوانید:

خبرنامه دانشجویان ایران: دبیر برگزاری دومین مسابقه ملی فناوری نانو گفت: ایران از نظر سرمایه‌گذاری دولتی در حوزه فناوری نانو، در رتبه 64 ام دنیا است. یعنی براساس میزان پولی که کشورها در این حوزه خرج می‌کنند ما 64 ام هستیم. حال این را مقایسه کنید با رتبه دهم تولید علم ما در دنیا.

مهندس علیرضا عالمی دبیر برگزاری دومین مسابقه ملی فناوری نانو در گفت‌وگو با «خبرنامه دانشجویان ایران»از نحوه برگزاری دومین مسابقه ملی فناوری نانو و طرح های آینده ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و چشم انداز این علم در ایران پرداخت.

خبرنامه دانشجویان ایران: به عنوان سوال اول بفرمایید که دومین مسابقه ملی فناوری نانو به چه صورتی برگزار شد.

ثبت نام این مسابقه از آذرماه 90 شروع شد و تا اردیبهشت ماه امسال ادامه داشت. 29 ام اردیبهشت آزمون برگزار شد که نتایج دو هفته بعد از آن یعنی 16 خرداد ماه اعلام شد. از برگزیدگان مسابقه و نهادهای ترویجی فعال در دانشگاه‌هایی که مشارکت کرده بودند نیز در 25 تیرماه تقدیر و تشکر شده است.

خبرنامه دانشجویان ایران: آیا امسال هم فراخوانی برای سومین مسابقه دارید؟

بله. تلاشمان این است که ثبت نام از اول مهرماه امسال شروع شود و محدودیتی هم برای رشته‌ی تحصیلی فرد شرکت‌کننده ندارد و همه می‌توانند شرکت کنند. البته عمدتاً از رشته‌های مرتبط شرکت می‌کنند. هدف این است که این فضای علمی در حوزه نانو را در سطح دانشگاه‌ها ایجاد کنیم.

در حال حاضر در حدود 14 هزار دانشجو و یا فارغ التحصیل کارشناسی ارشد و دکتری و یا هیئت علمی دانشگاه داریم که در حال تحقیق و پژوهش در حوزه فناوری نانو هستند. امید داریم که فضایی ایجاد بشود تا دانشجویان همه‌ی رشته‌ها بتوانند وارد حوزه فناوری نانو بشوند و کار تحقیقاتی انجام بدهند.

خبرنامه دانشجویان ایران: از برگزیدگان این مسابقه‌ای که برگزار شد، چه حمایتی می‌شود؟

مسابقه در دنیا معمولاً برای این انجام می‌شود که افراد نخبه را شناسایی و بتوانند از آنها استفاده کنند. ما در این فضا مسابقه را برگزار می‌کنیم و از افراد برگزیده برای کارهای محتوایی کمک می‌گیریم. رکن اساسی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در بخش ترویج و آموزش عمومی این بوده است که در تولید محتوا و کارهای آموزشی خود نخبگان و متخصصان این حوزه را درگیر کرده است.

سایتی به نام سایت آموزش نانو وجود دارد. تیم توسعه محتوایی این سایت در حال ارتباط گیری با برگزیدگان مسابقات نانو هستند و آنها را دعوت به همکاری کرده‌اند که بیایند مقاله بنویسند تا یک سایت جامعی داشته باشیم برای کسانی که می‌خواهند با نانو آشنا بشوند.

ماهنامه فناوری نانو هست. به کسانی که در این مسابقه برگزیده شده‌اندسفارش جمع آوری و ترجمه مقالات تخصصی داده می‌شود. یا برای برگزاری سمینارهای آموزشی برای دانش‌آموزان و دانشجویان از این افراد استفاده می‌شود.

پس هدف ما یکی کشف استعدادها و دیگری ایجاد فضای علمی نانو در دانشگاه‌ها است که افراد علاقمند بشوند و به سمت پژوهش در حوزه نانو بیایند. همان‌طور که عرض کردم ما در حدود 14 هزار محقق نانو داریم که پایان‌نامه یا مقاله ISI یا علمی ـ پژوهشی نانو داشته‌ و دارند.

مثلاً ما امسال در المپیاد دانش‌آموزی نانو، 16 هزار دانش‌آموز دبیرستانی شرکت کننده داشتیم در صورتی که سال گذشته 4 هزار نفر شرکت کرده بودند. یا در همین مسابقه‌ای که برگزار شد ما سال گذشته 2300 شرکت کننده داشتیم اما امسال 3700 نفر بودند. این افزایش نفرات بر فضای تحقیقاتی ما هم اثر می‌گذارد. یعنی تعدادی از این‌ها در آینده وارد سطوح کارشناسی ارشد و دکتری می‌شوند و در حوزه‌های نانو تحقیق انجام می‌دهند که ممکن است از دانشجویان رشته‌های مختلفی مثل شیمی، فیزیک، مکانیک، برق، عمران و... باشند.

خبرنامه دانشجویان ایران: الان ما رتبه دهم نانو را در دنیا داریم؟

ببینید رتبه بندی بر اساس شاخص‌ها و در هر حوزه مشخص باید انجام شود. به طور مثال شاخص منابع انسانی داریم و می‌گوییم ما 14 هزار محقق داریم. به کسانی محقق می‌گوییم که تحصیلات تکمیلی داشته باشند. در شاخص ترویج ما المپیاد دانش‌آموزی نانویی برگزار می‌کنیم که 16 هزار نفر شرکت کننده دارد. مثلاً ماهنامه فناوری نانوی 10 سال پیاپی منتشر شده است.در سال 90 بیش از 700 سمینار ترویجی و آموزشی در مدارس، پژوهش سراهای دانش آموزی و دانشگاه‌ها برگزار شده است یعنی ایران در حوزه ترویج نانو جزو پیشگامان آن در جهان است.

از آن طرف شاخص تولید علم داریم که بر اساس مقالات ISI سنجیده می‌شود.البته اینجا آمار دیگری هم وجود دارد. نسبت مقالات ISI نانوی کشور به دیگر مقالات ISI ای که منتشر می‌شوددر این شاخص ایران در رتبه چهارم قرار می‌گیرد. مثلاً اگر 1000 مقاله ISI در سال داشته باشیم، 140 مقاله آن در حوزه نانو است. این بدین معناست که اهمیتی که محققان ما به این حوزه می‌دهند نسبت به دیگر حوزه‌ها بیشتر است.و دیگر شاخص‌ها در حوزه فناوری، صنعت، بازار و سرمایه است.

نکته‌ی جالب توجه این است که از نظر سرمایه‌گذاری دولتی ایران رتبه 64 ام دنیا را دارد. یعنی براساس میزان پولی که دولت‌هادر این حوزه خرج می‌کنند ایران 64 ام است. حال این را مقایسه کنید با رتبه دهم ایران در دنیا در تولید علم.

خبرنامه دانشجویان ایران: در سند چشم‌انداز 20 ساله چه جایگاهی برای حوزه نانو پیش‌بینی شده است؟

ما غیر از سند چشم‌انداز یک سند 10 ساله‌ای داریم که از 84 تا 93 است. ما باید در سال 93 جزو 15 کشور اول دنیا در علم، فناوری، صنعت، بازار و... دنیا باشیم که در علم، ترویج و در منابع انسانی رسیده‌ایم اما در فناوری مثلاً در رتبه 30 ام هستیم و باید آن را ارتقا دهیم.

خبرنامه دانشجویان ایران: این آمارهایی که اعلام می‌شود بر اساس چه معیارها و منابعی است؟

سایتی به نام نانو (NANO STATISTICS) است که بر اساس شاخص‌هایی که خود سایت اعلام کرده مثل مقالات ISI یا تعداد پتنت‌ها یا بر اساس سرمایه‌گذاری و... این آمارها را داده است. شاخص‌ها و روش ارزیابی مشخص است همه می‌توانند از آن استفاده کنند.